HAZOP risico-evaluatie
Gevaaridentificatie van procesinstallaties
Natuurlijk wilt u een succesvoller en efficiënter bedrijfsproces. Een veiligheidsbeheerssysteem draagt daar aan bij. Maar wist u dat een dergelijk proces zelfs verplicht is als uw bedrijf onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) of de regeling Aanvullende Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (ARIE) valt? Eén van de elementen van zo’n systeem is het identificeren van de gevaren en het beoordelen van de risico’s van zware ongevallen. U dient de risico’s bij het werken met gevaarlijke installaties periodiek te inventariseren en te evalueren. Hoe pakt u dat aan? Met de HAZOP-methode: een systematische manier om de risico’s per onderdeel van een systeem in kaart te brengen. De experts van DEKRA beheersen de HAZOP-methode.
Methode voor risico-evaluatie
De Hazard and Operability (HAZOP) methodiek is wereldwijd de meest gebruikte Process Hazard Analysys (PHA) techniek in de chemische, farmaceutische, voedsel, olie en gas, nucleaire, en andere procesindustrieën wereldwijd. De HAZOP-methode wordt gebruikt tijdens de ontwerpfase van een nieuw werkproces of project, voor belangrijke proceswijzigingen en voor periodieke evaluatie van bestaande operaties. De Europese Norm NEN-EN-IEC-61882 wordt hiervoor doorgaans gebruikt. De Amerikaanse Occupational Safety and Health Administration (OSHA) en andere internationale instanties van het Bevoegd Gezag erkennen HAZOP als een aanvaardbare methode voor risico-evaluatie.
Uw voordelen
- Verlaagd risico op lekken van gevaarlijke stoffen en energie.
- In het geval dat gevaarlijke stoffen vrijkomen worden de gevolgen beperkt
- Identificatie van niet voor de hand liggende gevaren.
Onze aanpak
We beginnen onze semi-kwantitatieve HAZOP-risicoanalyse met een overzicht van de beschikbare Process Safety Information(PSI) en de identificatie van nog ontbrekende informatie, die nodig zijn om onze analyse te onderbouwen. De HAZOP-methodiek ziet er vervolgens in grote lijnen als volgt uit:
- Vaststellen van de ‘ontwerpintentie’ voor het proces, inclusief de gewenste en/of veilige grenzen voor elk van de bedrijfsparameters.
- Toepassen van de Guide Words (Geen, Minder, Meer, Omgekeerd, etc.) op elk van de procesparameters (Temperatuur, Druk, Debiet, Niveau, enz.), om afwijkingen van de ontwerpintentie vast te stellen.
- Bepalen of het besturingssysteem en de noodsystemen adequaat zijn en voldoende betrouwbaar om te voorkomen dat een afwijking (in de vorm van een initiërende gebeurtenis en activerende omstandigheden) escaleert tot een ongewenst procesincident.
- Inschatten van de ernst van de gevolgen van elk ongewenst incident, waarbij we rekening houden met mitigerende voorzorgsmaatregelen en voorwaardelijke factoren. Gevolgen kunnen verder worden geëvalueerd met behulp van onze expertise in gevolgen modellering (“Consequence Modelling”) met gespecialiseerde software zoals PHAST® en Effects®.
- Inschatten van de waarschijnlijkheid dat een geïdentificeerd ongewenst incident zich voordoet.
- Toepassen van een risicomatrix om de relatieve risico's van de ongewenste incidenten te bepalen.
- Vergelijken van het risico van optreden voor elk geïdentificeerd incident met bedrijfsrichtlijnen voor procesrisico.
- Bepalen van het aantal en de soorten beveiligingen en/of aanbevelingen die nodig zouden zijn om de risico's tot een acceptabe niveau terug te brengen.
Dit alles wordt door onze specialist op het gebied van procesveiligheid in een rapport samengevat. Dat rapport bevat aanbevelingen en suggesties van het HAZOP-team om uw proces(sen) te verbeteren. Dit is gebaseerd op de ervaring van de lokale deelnemers van uw bedrijf én op erkende en algemeen aanvaarde goede engineering standaarden. Na uw feedback op het rapport stellen we vervolgens een eindrapportage op.
Wereldwijde HAZOP expertise
De kwaliteit en doeltreffendheid van de HAZOP-methode hangen af van de ervaring van degene die deze methodiek uitvoert. Ons team heeft hooggekwalificeerde HAZOP-leiders en procesveiligheidsdeskundigen, die wereldwijd talloze op HAZOP -gebaseerde PHA’s gefaciliteerd hebben. Dat hebben ze in vrijwel alle sectoren van de proces- en verwerkingsindustrie gedaan.
Wij kunnen HAZOP's, en andere soorten PHA's, uitvoeren in onder andere het Engels, Spaans, Chinees, Frans, Duits, Italiaans, Arabisch en Hindi. Onze wereldwijde aanwezigheid zorgt voor grondige kennis van lokale codes, normen en culturen. In combinatie met onze expertise op het gebied van procesveiligheid, uitgebreide testcapaciteiten in laboratoria, het begrijpen van de testresultaten en de beschikbaarheid van data over procesveiligheid, is onze ervaring met de HAZOP-methodiek internationaal gezien ongeëvenaard.
Multidisciplinair team
HAZOP is een brainstormoefening waaraan mensen uit verschillende disciplines deelnemen. Het is essentieel dat het HAZOP-team beperkt van omvang is (idealiter zes personen of minder, exclusief de HAZOP-facilitator en de HAZOP-secretaris). Het is moeilijk om een maximum- en minimumaantal vast te stellen, aangezien de diverse noodzakelijke functies in verschillende organisaties op diverse manieren kunnen worden vervuld. Een HAZOP met minder dan drie deelnemers (de HAZOP-facilitator en de secretaris niet meegerekend) is veelal niet voldoende en levert doorgaans geen zinvolle discussie op.
Waarom DEKRA?
- Wij beoordelen de betrouwbaarheid van uw procescontrole systemen en het aantal en het type vereiste risicobeperkende maatregelen.
- Wij zijn technische HAZOP-experts gecombineerd met kennis van procesveiligheidstechnologie.
- Wij zijn internationaal vertegenwoordigd en bekend met lokale regelgeving, normen en culturen.
- Wij kunnen HAZOP's en andere soorten PHA's ondersteunen in het Nederlands, Engels, Spaans, Chinees, Frans, Duits, Italiaans, Arabisch, Hindi en andere talen.
Veelgestelde vragen - HAZOP
Weten wat u kunt verwachten voordat u een HAZOP-analyse uitvoert, zorgt voor een succesvoller en efficiënter proces. Daarom vindt u hier een aantal veelgestelde vragen en antwoorden over hoe onze HAZOP-studies werken.
- Wat is een HAZOP-studie?
- Wat is het doel en de aanpak van HAZOP?
- Wat zijn de voordelen van een HAZOP-studie?
- Welke informatie moet worden verzameld ter voorbereiding van een HAZOP-studie?
- Hoe lang duurt een HAZOP-analyse?
- Wat is het eindproduct van de HAZOP-studie?
- Welke fouten komen vaak voor bij het uitvoeren van een HAZOP-analyse?
De HAZOP-methodologie (Hazard and Operability) is een systematische, op teams gebaseerde techniek voor de analyse van procesrisico's (Process Hazards Analysis - PHA), die kan worden gebruikt om de risico's van potentieel gevaarlijke procesactiviteiten doeltreffend te identificeren en te analyseren. De HAZOP-methode wordt gebruikt tijdens de ontwerpfase van een nieuw proces of project, voor belangrijke proceswijzigingen en voor de periodieke evaluatie van bestaande operaties.
Het doel van HAZOP is het voorkomen van het vrijkomen van gevaarlijke materialen en energie, gevolgd door het beperken van de gevolgen als dat toch gebeurt. Het is van essentieel belang dat het team alle gevaren van het bestudeerde proces identificeert, niet alleen de meest voor de hand liggende. Onze aanpak bestaat erin een semi-kwantitatieve HAZOP te gebruiken waarin de Layers of Protection Analysis (LOPA) is verwerkt om de betrouwbaarheid en het aantal veiligheidsmaatregelen te beoordelen.
HAZOP is een rigoureuze, gestructureerde, systematische en alomvattende methode, die kan worden aangepast aan de meeste activiteiten in de procesindustrie. Zij bevordert de uitwisseling van kennis en ervaring tussen de deelnemers en stelt bedrijven in staat op potentiële ongevallen te anticiperen.
HAZOP vereist een beoordeling van alle beschikbare procesveiligheidsinformatie (PSI), evenals de identificatie van ontbrekende PSI die nodig zijn voor een effectieve HAZOP-analyse. Dit omvat, maar is niet beperkt tot:
- Eigenschappen van gevaarlijke materialen, waaronder ontvlambaarheid, ontvlambaarheid, explosiviteit, reactiviteit, zelfverhitting, toxiciteit, elektrostatische eigenschappen
- Procesbeschrijving
- Processtroomoverzichten
- Werkprocedures
- P&ID-tekeningen (piping en instrumentatie)
- Ontwerpspecificaties apparatuur
- Specificaties over overdruksystemen
- Site- en sectorgegevens betreffende de storingsfrequentie van procesonderdelen en de waarschijnlijkheid van storingen op verzoek (PFD).
Het schatten van de duur van een HAZOP is natuurlijk geen exacte wetenschap; het vereist een goede kennis van de methodologie, de complexiteit van het proces, de aard van de risico's die vooraf kunnen worden geïdentificeerd en, natuurlijk, de eigenaardigheid van de groep. In geen geval mag een HAZOP worden uitgevoerd zonder een geraamde agenda, maar het is niet aanvaardbaar dat de raming rigide is en niet kan worden aangepast (naar boven of beneden) indien nodig.
Aan het eind van de HAZOP-analyse presenteert onze procesveiligheidsspecialist de observaties, bevindingen en conclusies van de analyse en de voorlopige aanbevelingen en suggesties van het HAZOP-team aan het management van de locatie. Kort daarna dient onze specialist op het gebied van procesveiligheid een schriftelijk conceptrapport in bij de opdrachtgever, waarin de aanbevelingen en suggesties van het HAZOP-team voor verbeteringen van het proces worden uiteengezet op basis van de ervaringen op de locatie en van erkende en algemeen geaccepteerde goede technische praktijken. Na ontvangst van het commentaar van de klant wordt een definitief rapport opgesteld.
Ten eerste kunnen planningsfouten een negatieve invloed hebben op de HAZOP-studie. Hoewel er een geschat tijdschema moet zijn, kan een gebrek aan flexibiliteit leiden tot onvolledige analyses. Een andere valkuil is onvoldoende, verouderde of ontbrekende informatie. Om potentiële gevaren goed te kunnen identificeren en aan te pakken, moet het HAZOP-team toegang hebben tot tijdige en volledige informatie. Een gebrek aan focus en discipline onder teamleden is ook een veel voorkomend probleem. Het toestaan van telefoontjes van buitenaf en onderbrekingen tijdens HAZOP-vergaderingen, evenals traagheid of afwezigheid belemmeren de voortgang van het team. De zogenaamde "minimalistische HAZOP" is nog zo'n typische fout. Dit verwijst naar oppervlakkige studies waarbij sleutelwoorden of parameters worden weggelaten, herhalingen frequent zijn of sjablonen worden gebruikt, wat allemaal het brainstormwerk kan kortsluiten dat het team in staat stelt minder voor de hand liggende risico's en gevaren aan het licht te brengen. Tenslotte is de "bureaucratische HAZOP" een subset van de minimalistische versie. Hier wordt het proces gereduceerd tot een formele oefening in het aanvinken van vakjes, wat leidt tot herhaling en een diepere analyse in de weg staat.
Contact