Procesveiligheid in explosiegevaarlijke omgevingen

Bij de verwerking van materialen die zorgen voor stoffige omstandigheden, zoals voedingsmiddelen, poeders, granen en suikers, kan een explosie optreden als het mengsel wordt ontstoken. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren in opslagsilo's tijdens de verwerking of opslag van een product. De lay-out en constructie van een fabriek of installatie moet mensen en processen beschermen en ongelukken en explosies voorkomen.

Er moet onder andere rekening worden gehouden met explosiebeveiliging bij het nemen van een beslissing over opslagmogelijkheden en het gebruik van speciale vloercoatings. In stoffige omgevingen, zoals in graanmolens en bij poedertransportbanden, moeten explosiebestendige elektromotoren worden gebruikt. In vochtige omgevingen, zoals in conservenfabrieken, moeten dit juist vochtbestendige motoren zijn. Stoomketels moeten zich in een apart ketelhuis bevinden.

Installatie- en procesveiligheid zijn van groot belang in een chemische fabriek waar zich explosies voor kunnen doen. Met een explosie bestaat er een kans op ernstige en zelfs dodelijke verwondingen. Dat heeft niet alleen gevolgen voor medewerkers, maar ook voor lokale gemeenschappen en voor het milieu.

Explosies kunnen allerlei oorzaken hebben, variërend van slecht onderhouden apparatuur, onjuiste opslag of transport van schadelijke chemicaliën, onvoldoende training van personeel en menselijke fouten bij het bedienen van apparatuur. Een andere oorzaak van explosies in chemische fabrieken kan een storing zijn in een product, zoals een defect veiligheidsventiel of waarschuwingssysteem.

Explosies, voornamelijk gerelateerd aan stof, vormen een aanzienlijk potentieel gevaar bij het fabriceren, verwerken en opslaan van geneesmiddelen. Veel farmaceutische producten bestaan in poedervorm met een chemische component en kunnen ontbranden. Het is raadzaam om dit soort poeders/stoffen te laten testen.

Bovendien is het van essentieel belang om gepaste maatregelen te treffen voor explosiepreventie en -beveiliging. Daarnaast is het zo dat veel stoffen in de farmaceutische industrie van zichzelf een chemisch risico vormen voor werknemers. Dit is van toepassing tijdens de verwerking van deze stoffen of als ze in de atmosfeer terechtkomen.

Effectief procesveiligheidsbeheer is in de olie- en gasindustrie van cruciaal belang. Werknemers kunnen risico lopen op brand- of explosiegevaar, voornamelijk door de ontsteking van brandbare dampen of gassen die vrijkomen uit putten, vrachtwagens, productieapparatuur of bij apparatuur zoals tanks en schalieschudbrekers. Mogelijke ontstekingsbronnen zijn o.a. statische elektriciteitsbronnen, open vuur, bliksem, snij- en lasgereedschap, hete oppervlakken en wrijvingswarmte.

In de afgelopen jaren zijn er over de hele wereld veel explosies en ongevallen gebeurd in autofabrieken en reparatiebedrijven. Eén daarvan was het gevolg van vonken die een licht ontvlambaar aluminiumpoeder ontstaken toen werknemers wieldoppen aan het polijsten waren. In een ander geval veroorzaakte een gaslek in kleppen van een oven een explosie in een staalfabriek. Giftige dampen in een spuiterij kunnen ook een explosie veroorzaken bij contact met een ontstekingsbron.